Deze week is het twee jaar geleden dat Rusland Oekraïne binnenviel. Dat bracht een vluchtelingenstroom van ongekende omvang op gang. Ook in Dordrecht werden locaties geopend om Oekraïners op te vangen, voor zolang het zou duren… Dat duurt nu al twee jaar, dus tijd om daar even bij stil te staan.
Achter de schermen
Ik maak de nieuwsbrief voor Dordt voor Oekraïne en om die reden hoor ik veel van wat er achter de schermen op de Dordtse opvanglocaties gebeurt. Het is niet zo dat de Oekraïners die hier in Nederland zitten comfortabel en achterovergeleund afwachten totdat Poetin besluit om zijn troepen terug te halen. Integendeel. Hoewel alle medewerkers en betrokkenen er alles aan doen om de omstandigheden op de opvanglocaties zo goed en gezellig mogelijk te maken, blijven de omstandigheden waarin de vluchtelingen leven mager. Er is een bed, een stoel – in veel gevallen een plastic klapstoel en die moeten de mensen ook nog delen met elkaar – en een kleine, opvouwbare kast waarin de vluchtelingen hun spullen kwijt kunnen. De keuken wordt gedeeld, net als de recreatieruimte.
Verder bouwen, hoe dan?
Veel Oekraïners werken en een groot deel wil graag aan de slag met het leren van de taal. Sommigen willen Nederlands leren, maar dat gaat natuurlijk niet zomaar. Stel jezelf maar eens de vraag: hoe lang zou jij erover doen om bijvoorbeeld Oekraïens te leren? Toch zijn er genoeg mensen die zich ervoor inzetten, al zullen zij ook de eerste zijn die zullen terugkeren wanneer dat mogelijk is. Wanneer dat zal zijn? Die onzekerheid… Alle energie die zij nu hier besteden aan een betere toekomst, komt dat ooit nog van pas? Of is het vergeefse moeite? Kunnen zij hier uiteindelijk blijven? Kunnen zij ooit nog terug? Wat als de oorlog nog jaren duurt, zitten zij dan al die tijd in die gedeelde kamer, met dat ene bed en die plastic stoel? Verder bouwen aan een toekomst, hoe dan? En waar?
Dat soort gedachten spelen vaak door mijn hoofd als ik de verhalen hoor vanuit de opvanglocaties. De situatie is schrijnend, en hoe langer het duurt, hoe kleiner de kans lijkt op een kanteling van de situatie. Maar de mensen blijven hopen en doen in de tussentijd hun uiterste best om hun oorlogstrauma’s te boven te komen en te werken aan een stabiel leven.
Doorgaan
In de tussentijd gebeurt er nog steeds van alles in het moederland. De impact daarvan moeten we niet vergeten. Mensen hebben huis en haard achtergelaten om in veiligheid te kunnen leven. Dat betekent dat zij afscheid hebben genomen, los gescheurd zijn van dierbaren, maar ook van dierbare plekken. Begin van het jaar hoorde ik dat een van de Oekraïense vrijwilligers halsoverkop naar Oekraïne moest vertrekken, omdat zijn huis geraakt was door een raket. Hij moest terug om te kijken of er nog wat te redden viel. Dat zijn situaties waar wij ons geen voorstelling van kunnen maken. Al leef je dus niet in de oorlog, de oorlog is toch overal om je heen en bepaalt je leven. En er is niets wat je kunt doen, behalve doorgaan, in die gedeelde kamer, op je bed, of op je plastic klapstoel…
Toekomst
Laten we hopen dat deze onzinnige oorlog snel tot een einde komt. Zodat de Oekraïners in hun eigen land weer verder kunnen bouwen aan een toekomst met elkaar. Natuurlijk ben ik dankbaar dat ik het vertrouwen krijg om elke keer weer de nieuwsbrief voor Dordt voor Oekraïne te maken, maar wat zal ik blij zijn als dit werk niet meer nodig is!
Beeld bij dit artikel is afkomstig van Via Lumina, schilderij gemaakt door de Oekraïense kunstenares Mariya Amariy, die schilderlessen verzorgt voor de Oekraïners. Expositie van de schilderijen bij Via Lumina is op 13 januari geopend door wethouder Chris van Benschop, en loopt tot 12 maart 2024. Wil je de expositie bezoeken? Op zaterdagen is dat mogelijk: Voorstraat 152, Dordrecht. Binnenkort zal ik er een kijkje gaan nemen, mijn bevindingen deel ik graag!